Ik en ICCO

Ik vertrek in September voor anderhalf jaar naar Honduras - Santa Rosa de Copan - om daar als Junior Deskundige Systematiseren, Leren en Communicatie de organisatie OCDIH te versterken. En dit is de plek waar ik heerlijk kan spuien en reflecteren.



Friday, October 31, 2008

8 doden door de kou

Je gelooft het bijna niet, maar na al die regen is de kou ingeslagen en is de crisis nog altijd niet over! Het miezert, soms wat regen, maar het is KOUD! Van de week was ik in La Union - Lempira, wat een van de armste gebieden is van Honduras, om verslag te doen van de noodtoestand daar. We gingen met OCDIH op pad om de schade te verifiëren. Oftewel, mensen doen verslag van kapotte huizen, wegen en verloren oogsten, en wij gaan kijken of dat zo is, wat er precies aan de hand is, of er nog meer mensen lijden, zodat we de hulp beter kunnen afstellen en coördineren.


Oftewel, je komt met lege handen aan bij de meeste armoedige gemeenschappen, noteert hun schade, en gaat weer. Zonder een belofte te kunnen maken op hulp, zonder te kunnen zeggen ‘het wordt beter’. Dus als je daar op je nieuwe rubber laarzen door de koude modder, bijgestaan wordt door kinderen op blote voeten, dan is dat moeilijk.


Het zijn vooral de ouderen en de kinderen die lijden. De ouderen omdat ze in oude huizen wonen die door de constante regen het meest gevaar lopen. De gemeente stelt daken ter beschikking, maar het grootste probleem is de bouw. Hoe gaan 65 plussers hun eigen huis bouwen? Leuke oplossing meneer de burgemeester.
De president heeft een deel van het Armoede Bestrijdingsfonds beschikbaar gesteld voor de noodhulp. Maar de mensen moeten zelf de aanvragen doen, hun schade rapporteren en opkomen voor dat deel van het geld waar ze recht op hebben. En dat is vaak net een paar stappen te ver. Als je in een gemeenschap woont waar je 1,5 uur van een redelijk stadje afzit, en je huis ligt in puin, en je hebt honger, dan ga je je niet echt bezig houden met of je alle schade wel hebt gerapporteerd. Verder is er ook 15 miljoen lempira beschikbaar gesteld voor infrastructuur. De economie moet door natuurlijk.


En dus zijn het wederom de armsten die buitengesloten zijn en blijven. Wat OCDIH doet? We staan de mensen bij, we helpen ze zich organiseren, hun eigen rechten te kennen, hun eigen benodigdheden om te zetten in concrete voorstellen. Want een zak met eten geven maakt afhankelijk. De mensen moeten zelf opkomen voor hun recht op eten en onderdak. En dus kom je daar aan met lege handen, en ga je zonder enige belofte weer naar huis.

Geplaatst in de Maasroute van 30 Oktober


Thursday, October 30, 2008

Artikel ICCO, Wereldkrant, updaid

Wendy en ik hebben een artikel geschreven om in Nederland wat aandacht te vragen voor de crisis hier. Het is nu geplaatst op een aantal websites en het eerste radio interview is een feit, dus we zijn goed bezig!

Hier het artikel!

Het mag geen naam hebben: tropische storm 42 in Honduras

Tussen 15 en 23 oktober jl. raasde de tropische storm no. 42 over Honduras. Binnen 12 dagen is op een aantal plekken in Honduras tussen de 600 en 800 mm regen gevallen – in Nederland ligt het record op de grootste hoeveelheid neerslag in een jaar op 1382 mm. Precies 10 jaar geleden, in 1998 liet orkaan Mitch al haar allesverwoestende sporen achter in Honduras. Velen doden, schade aan huizen en infrastructuur en vele oogsten verloren. De tropische storm van dit jaar, die slechts een nummer 42 heeft en geen naam, heeft het land op de proef gesteld: is de bevolking de klap van tien jaar geleden te boven gekomen, en op wat voor manier.

Er zijn twee perspectieven om Honduras te analizeren: het macro economische perspectief van de nationale overheid, of het sociale perspectief van de boeren en hun organisaties. Volgens de eerste gaat het goed met het land en zit de groei er flink in. Honduras is niet langer een arm land, maar een “midden inkomen” land. Volgens de tweede is de ongelijkheid groter dan ooit, de voedselcrisis ondraaglijk en de democratie een grote grap.

De enorme crisis die tropische storm nummer 42 heeft veroorzaakt is ronduit onmenselijk. In de lager gelegen gebieden staat het water meters hoog in de huizen, hebben de slangen vrij spel, en is het rioleringswater inmiddels gemengd met de rivier waardoor stank en ziekten verspreid worden. In de hoger gelegen gebieden zijn huizen en wegen verwoest door aardscheuren, landverschuivingen en modderlawines. Tot nu toe zijn er meer dan 270.000 slachtoffers geregistreerd, meer dan 42.000 mensen geëvacueerd, en 33 mensen overleden ten gevolge van de storm. Duizenden gemeenschappen zijn van de buitenwereld afgesloten omdat 50 procent van de wegen beschadigd en onbegaanbaar zijn. Verder is zo’n 70.000 hectare landbouw overstroomd – grotendeels mais en bonen, de basisvoeding van de gemiddelde Hondurees.
Er wordt in de kranten aangegeven dat de schade meevalt in vergelijking met orkaan Mitch. Toen waren er meer doden, meer slachtoffers en meer materiële schade. Maar dat is een slechte vergelijking. Het is vreselijk te constateren dat 10 jaar na de meest destructieve orkaan in tijden, het land nog steeds niet is voorbereid op of enigszins bestand tegen de gevolgen van dit soort fenomenen. Sinds de orkaan Mitch zijn er behoorlijk wat stappen ondernomen om de kwetsbaarheid en daarmee de risicos die de bevolking loopt, te verkleinen. Zo is er een universitaire opleiding gestart over risicomanagement, zijn lokale en gemeentelijke crisis commitees opgericht met vertegenwoordigers van verschillende sociale organisaties, en zijn miljoenen geïnvesteerd in trainingen en computerprogrammas. Dus waar ging het mis?

COPECO, het overheidsorgaan dat permanent de situatie monitort, heeft geen budget, geen geloofwaardigheid, geen leiderschap en geen geschikt personeel. De gemeentelijke crisis comitees (COPEM) zijn gepolitiseerd. Het selecte groepje mensen dat getraind is op het thema zit of in de hoofdstad, of in het buitenland. Dan is er nog de intensieve vorm van landbouw, de ontbossing, de klimaatverandering, de internationale voedselcrisis, de liefde van de boeren voor hun land en daarmee hun weerstand tegen verplaatsing naar minder gevaarlijke gebieden. En voor je het weet ben je tien jaar verder en realizeer je je dat de bevolking ondanks alle ondernomen stappen en het geïnvesteerde geld kwetsbaarder is dan ooit.

OCDIH – Organismo Cristiano de Desarrollo Integral de Honduras – werkt op een lokaal niveau aan de empowerment van de campesinos (boeren) van west Honduras (Occidente). 120 werknemers geven trainingen op het gebied van het verbeteren van de productietechnieken, het milieubewust omgaan met natuurlijke bronnen, het opkomen voor je rechten, maar boven alles het belang van je als gemeenschap, gemeente en bevolking organizeren en te strijden voor positieve veranderingen.

Na orkaan Mitch heeft ASONOG (Asociación de Organismos No Gubernamentales) een programma opgezet op het gebied van risicomanagement. Om ervoor te zorgen dat de schade van natuurrampen zoveel mogelijk wordt beperkt, en de overheid haar mensen beschermt. Binnen dit programma zijn ruimtes gecreëerd vanuit het maatschappelijk middenveld op lokaal, regionaal en nationaal niveau. ASONOG werkt o.a. aan capaciteitsversterking van deze lokale organisaties op het gebied van politieke lobby voor risicomanagement, om uiteindelijk grotere weerstand te creëren voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving.

Het is dan ook door organisaties als OCDIH en ASONOG dat er in de lokale crisis comitees goed getrainde mensen lopen die gedurende deze onzekere tijden de situatie monitoren, hun gemeenschapsgenoten evacueren en opvangen en de informatie doorsturen naar derden. OCDIH en ASONOG coördineren, werven fondsen, verzamelen en communiceren informatie, en bereiken die gemeenschappen die door de gemiddelde organisatie vergeten worden.

Dirkje heeft afgelopen week een aantal getroffen gebieden bezocht: “Wat ik gezien heb is pijnlijk. Het is een verdriet, een wanhoop en een onmacht die een dikke stempel heeft gedrukt op mij als persoon. En het maakt boos: boos op de mensen die na verplaatsing weer terugkeren naar de onveilige plekken, boos op de overheid die naar de verkiezingen toe de ramp gebruikt voor haar campagne, boos op het feit dat overheid mooie woorden heeft maar geen daadkracht en boos dat de gemiddelde burger buiten Honduras het land in de steek laat”.

Ook in Nederland is nauwelijks gerept over de ramp in Honduras: tropische storm 42 is geen orkaan, het heeft geen naam, maar een nummer. En Honduras loopt onder de modder en onder het water.

Meer informatie
http://www.ocdih.org/
http://www.dirkjejansen.blogspot.com/
http://www.wendywilbrink.blogspot.com/

Monday, October 27, 2008

Hulp uit onverwachte hoek

Er is niks leuker dan de passie die je hebt voor iets, te delen met anderen, en vooral: jouw passie terug zien in die van de ander. Dit is wat gebeurde toen ik in mei vorig jaar een les gaf over Honduras op de basisschool Baardwijk waar juffrouw Dimph - jawel mijn super moeder - de kinderen al jaren hun eerste levenslessen geeft.

Toen de kinderen dus in augustus een ‘goed doel’ moesten kiezen bleek de keuze snel gemaakt: HONDURAS! En natuurlijk via de dochter van juffrouw Dimph! Er werden gedichten geschreven, een boekje gemaakt, familieleden opgetrommeld, en uiteindelijk hebben ze een bedrag opgehaald van 300 euro!



Met deze 300 euro gaan we een familie helpen in de sector van OCDIH genaamd San Nicolas. Daar woont een alleenstaande moeder met twee kinderen, die rond moet komen van niks, geen eigen huis heeft, en in een afschuwelijke afhankelijkheidssituatie zit bij de familie bij wie ze nu wonen. De medewerkers van OCDIH hadden al geld ingehouden van hun salaris om een stukje grond voor deze familie te kopen. De burgemeester heeft toegezegd de muren te bouwen. En de kinderen, juffrouws en meesters van de basisschool Baardwijk betalen de ramen, deuren, een cementen vloer, het stuken van de muren en natuurlijk het dak.


Super bedankt allemaal! Ik hou jullie op de hoogte als de eerste materialen gekocht zijn en de bouw kan beginnen! Wat zullen deze meiden heerlijk slapen als ze eindelijk een EIGEN dak boven hun hoofd hebben.

Sunday, October 26, 2008

Hoop doet leven

En ja hoor, het is nog altijd droog! Hoewel de weerberichten hel voorspelden, heeft het al dagen niet geregend. En daar hoor je ons echt niet over klagen! Hoe de situatie precies is in de sectoren van OCDIH weet ik niet, maar daar gaan we maandag weer mee aan de slag. Geen nieuws in goed nieuws in tijden van crisis.

Zie hier een video van de situatie in de hoger gelegen gebieden van Honduras. Waar het land niet overstroomd, maar openscheurt door alle regen: dwars door huizen, landbouwgebieden en wegen heen.



Sorry, nog geen tijd gehad om het te vertalen. Maar de beelden spreken voor zich.

Friday, October 24, 2008

We hebben hoop

Honduras is een divers land, met een diverse natuur, en daardoor diverse problemen. Het regent veel en constant, waardoor ten eerste de rivieren overstromen waar vooral de lager gelegen gebieden last van hebben (zie video). In de hoger gelegen gebieden heef de aarde inmiddels zo veel water opgenomen dat ie vol zit. Hierdoor worden de scheuren die er van nature al inzitten extra geprikkelt en zetten ze uit. Het maakt deze aardscheuren niet uit waar ze heen gaan, ze doen wat ze willen: dwars door huizen, wegen en gewassen.


En dit is precies het gevaar waar de mensen in het hoog gelegen Lepaera mee te maken hebben. Als het nog meer regent is de kans groot dat de scheuren die inmiddels in de huisjes zitten zich omzetten in instortingen van de huizen. Letterlijk levensgevaarlijk. Daarom worden de mensen geëvacueerd en komen ze terrecht in opvangcentra. Kleine ruimtes met soms wel 60 mensen. Waar ze na 4 dagen eindelijk matrassen hebben en ze niet op de ijskoude en modderige vloer hoeven te slapen. Waar nu nog eten is wat gebracht wordt door verschillende organisaties.
Maar veel oogst is verloren, veel koffie plantages kapot, veel wegen onbegaanbaar. Wij moesten een uur door de modder omhoog lopen om een dorp te bereiken. Wie geeft er nog om deze mensen over een maand? Wie zorgt ervoor dat de kinderen door de verloren oogsten en onbegaanbare wegen geen honger leiden?

Het is een treurige situatie. De schade is zo groot als 10 jaar gelden met Mitch.. en hier hebben we het over een tropisch storm! Het probleem is dat het al heel lang heel constant regent, en dat de aarde zegt dat het genoeg is. Het is een noodtoestand, maar de crisis moet nog beginnen.
Dus wat doe ik in deze situatie? In het kort: informatie verzamelen en doorsturen. Communiceren wat hier gebeurd en hoe kwetsbaar de mensen hier zijn. Dat als ze over deze toestand niet goed heen komen, een klein regen buitje volgend jaar doden tot gevolg kan hebben.


Daarnaast heeft de overheid aangekondigd het grootste stuwkanaal open te zetten. Half Honduras is daarvan afhankelijk in haar elektriciteit.. maar het meer zit vol en de stuw staat op knappen. Om geen schade hieraan te veroorzaken zetten ze dus letterlijk de kraan op… wat zal dat voor invloed hebben op de al overgelopen gebieden?


Ze kondigen 5 dagen regen aan.. maar van die weerberichten hier kun je niet op aan. Dus ik heb hoop! Het is nog altijd droog!

Thursday, October 23, 2008

Een ramp communiceren



Het aantal doden is gestegen naar 23, het aantal gedupeerden naar 23.143 op nationaal niveau. Het is duidelijk dat deze ramp aan de capaciteiten van de lokale overheden en gemeenschappen te boven is gegaan. Het is noodzakelijk en urgent om hulp te krijgen van organisaties en personen.

Als OCDIH coördineren we het werk op lokaal niveau door verschillende lokale organisaties bij elkaar te brengen. Verder hebben we water en voedsel uitgedeeld in de meest afgelegen gebieden met steun van het World Food Program. Want in de stedelijke delen van de gemeenschappen is het onderdak en eten over het algemeen wel redelijk geregeld, maar hoe zit het met al die duizenden mensen die door de regen afgesloten zijn van iedere vorm van hulp?

Vandaag trokken we met een boot over de overstroomde rivieren Ulua, Chamelecon en Blanco bij Potrerillos, waar de rivieren een hoogte aan hebben genomen die vergelijkbaar is met de verwoestende orkaan Mitch van 1998. Nu tien jaar geleden. Een boottocht van een uur, over een prachtige suikerriet plantage die volledig verzopen is. Weg oogst, weg inkomen. Het water loopt op een gegeven moment wel weg, maar wat heb je daarna? Daarna begint de echte crisis: ziekten, afval overal, vervuiling, oogsten weg... honger.. In de opvanghuizen - scholen, kerken, privé huizen - wonen te veel mensen voor te weinig ruimte. De hygiëne laat te wensen over en de ziekten beginnen zich te verspreiden.

In de andere sectoren van OCDIH is het voor alsnog vooral schade aan huizen en wegen. Maar niks in vergelijking met de situatie in Potrerillos. Slangen in het water, ratten over straat, vuilnis overal, rioleringswater in de straten… hoe lang kan dit zo blijven gaan?

We proberen met kwaliteit en snelheid te reageren en hebben net een regenloze dag achter de rug. Het is hier inmiddels 23.00 uur en de eerste regen begint weer te vallen terwijl op de radio te horen is dat tropische storm 43 het land binnen is getrokken. Het is een stressvolle en onzekere situatie. Ik ben als enige verantwoordelijk voor de interne en externe communicatie: best pittig in je eentje!

Bedankt voor alle reacties! Het is fijn om te weten dat er steun is!

Hou ook de website http://www.ocdih.org/ in de gaten!


Tuesday, October 21, 2008

Zware regen in Honduras: enorme schade

Twee lage druk gebieden zijn actief in de Golf van Honduras en het Zuid Westen van El Salvador. Hierdoor teisteren hevige regens het Oosten, Zuiden en Westen van het land. De regens hebben overstromingen veroorzaakt, waardoor verschillende gemeenschappen van de buitenwereld zijn afgesloten en families zijn geëvacueerd. In Potrerillos en Pimienta, waar OCDIH werk, zijn tot nu toe meer dan 300 families geraakt. We ondersteunen deze families met de weinige bronnen die we hebben, in coördinatie met de lokale overheden en de Rampen Commitees.

Het is nu al 5 dagen aan het regen in het land. Dit, in combinatie met de toch al hoge kwetsbaarheid van de bevolking, leidt tot een ramp. Er zijn aardverschuivingen, overstromingen, wegen onbegaanbaar en verloren oogsten. De voorspellingen zijn dat het in ieder geval de komende 2 dagen niet stopt met regenen.

In totaal wordt geschat dat tot nu toe meer dan 125.000 mensen lijden onder de gevolgen van de tropische storm: bijna 4000 huizen verwoest, aardverschuivingen, overstromingen van rivieren, verzakkingen in de bergen, etc. Bovendien werden op enkele plaatsen aardbevingen gemeten. Gisteren heeft de president de nationale noodtoestand uitgeroepen, wat betekent dat alle organisaties, zowel van de overheid als civil society, geautoriseerd zijn deel te nemen aan reddingsacties op deze noodtoestand. Hierbij kun je denken aan zorgen voor voedsel, water, onderdak, etc. voor de getroffen families.


Ik zit op dit moment bij COPECO, het coördinatie centrum in gevallen van rampen. De radio en televisie lopen constant binnen, we coördineren de activiteiten (wie gaan waarheen), de benodigdheden en de schade. Ik zal hier de komende dagen op kantoor zitten. Het is stress. Iedere seconde telt. En hoewel er voor zover nog geen doden in West Honduras zijn gevallen, moeten we het uiterste uit ons blijven halen om dat zo te houden. Morgen vertrek ik naar Potrerillos - een van de zwaarst getroffen gebieden waar OCDIH werkt - en zal de situatie daar vast gaan leggen op video en foto’s.

Hield het maar op met regenen.

Tuesday, October 14, 2008

Foro Social de las Americas: een ander Amerika is mogelijk

Amerika in de breedste zin van het woord - Zuid, Midden en Noord (en een enkele verdwaalde Nederlandse) - kwamen afgelopen week samen in Guatemala om te discussiëren over de realiteit waarin we leven en te zoeken naar alternatieven. Nu door de huidige economische crisis het kapitalisme wankelt, zoeken we de kans om eindelijk op een democratische manier invloed uit te kunnen oefenen op datgene wat ze ‘vrije marktwerking’ noemen. Wat dus duidelijk niet vrij is, niet vrij maakt, en ook niet werkt.

Ik zelf bezocht bijeenkomsten over het democratiseren van de communicatie en hoe we als organisaties dit mensenrecht op de nationale agenda’s kunnen zetten. In corrupte landen waar de mensen met geld de macht hebben, moeten de overheden meer mogelijkheden scheppen voor sociale organisaties om hun stem te laten horen. Ook interessant was de ervaring in Cuba, waar ze ‘communicatie boeren’ (wat klinkt dit stom) opleiden om zo een netwerk op te bouwen waarin de ervaringen lokaal op een nationaal niveau gecommuniceerd kunnen worden. Misschien iets voor OCDIH? Als we boeren opleiden om leiders te zijn in hun gemeenschappen, en ze trainen in organisatiekunde, administratie, eigen waarden, gender en zelfvertrouwen, waarom dan ook niet in communicatie?

En verder werd er veel geschopt tegen de transnationale bedrijven die 80 tot 90 procent van de wereldwijde voeding in handen hebben en daarbij de belangrijkste oorzaak zijn van de huidige voedselcrisis. Als de prijzen van voedsel voor ‘ons’ rijke Europeanen omhoog gaan, zullen we dat misschien wat merken, maar er niet minder door gaan eten. Voor de armen, die 90 procent van hun inkomen aan eten uitgeven, is een prijsstijging het verschil tussen eten of niet eten. Waarom verwachten we van Latijns Amerika dat ze hun schaarse vruchtbare grond gebruiken voor onze ‘bio diesel’, als de mensen zelf honger leiden. Bio diesel kost meer energie om te produceren dan je eruit haalt en draagt daardoor echt niet bij aan een beter milieu. Maar wel aan de honger. En het probleem is niet dat er niet genoeg eten is, dat we wereldwijd niet genoeg produceren, het probleem is de verdeling.


Wanneer worden die zo genaamde wereldleiders nu eens wakker en investeren ze het geld niet in het overeind houden van een kapitalistisch systeem waardoor zoveel mensen onderdrukt worden, maar in het eindigen van de armoede en de honger. Een eerlijk systeem, dat zou een verademing zijn. Ik heb veel geleerd deze dagen, en een hele leuke tijd gehad met mijn collega’s daar. En natuurlijk van de kans gebruik gemaakt om Marleen en Wietse op te zoeken in het altijd leuke Antigua. Wij als communicatie afdeling van OCDIH hebben zojuist goedkeuring gekregen voor een bewustzijnscampagne over deze zelfde voedselcrisis, dus reken maar dat we daar met volle energie tegen aangaan.

Monday, October 6, 2008

OCDIH en Theater

Op het werk gaat het heerlijk. De communicatie loopt lekker, mijn Equipo de Comunicacion krijgt trainingen in fotografie en nieuwsberichten schrijven, we beginnen met een communicatie campagne over de voedselcrisis, en we reizen ons suf om alle kantoren van OCDIH te ondersteunen in hun communicatie. Het mooie is dat ik heel veel mooie evenementen van OCDIH te zien krijg, heel West Honduras inmiddels op mijn duimpje ken, en me kapot heb gelachen bij twee theater voorstelling deze week over de thema’s ‘klimaatverandering’ en ‘afval’.



Ik ben blij dat OCDIH meer doet met theater, niet alleen omdat het een hele goede manier is om complexe boodschappen op een minder complexe manier over te brengen, maar ook omdat kunst in Honduras enorm ondergewaardeerd is en het een hele belangrijke uitingsvorm is. Als OCDIH probeert om mensen hun eigen ontwikkeling vorm te laten geven, dan mag je kunst daarin niet vergeten. Een goede ontwikkeling dus! Een ervaring die we nu met andere kantoren van OCDIH gaan delen, om zo het interne leren te verbeteren! Een hoop vliegen dus in 1 klap.
Ik moest dit even met jullie delen. In Trinidad, Santa Barbara, gingen de voetjes enorm van de vloer. HEERLIJK!



Wednesday, October 1, 2008

Rood alarm

Het regenseizoen is in volle glorie. Het regent iedere dag, de donder en bliksem zijn angstaanjagend, en de straten transformeren in korte tijd tot rivieren. Als ik in mijn huis, met de ramen dicht en de lampen aan, naar buiten kijk, maak ik me zorgen over die 70 procent van de Hondurezen die in armoede leven. In armzalige huisjes wonen die met het kleinste beetje natuurgeweld van de aard bodem zullen verdwijnen. En dan krijg je iedere dag van een organisatie die de situatie in het veld in de gaten houdt een mail met groen, geel of rood alarm. Groen is alertheid, geel is voorzorgsmaatregelen, en rood is evacuatie.

Vandaag zijn de eerste 70 families geëvacueerd. De rivier is buiten haar oevers getreden door de enorme regen en er zijn heel veel mensen die veel te dicht bij de rivier wonen. Zijn wonen op deze oevers omdat ze geen land hebben en dit de enige gebieden zijn waar ze illegaal kunnen wonen. Het huisje is alles wat ze hebben, al is het gemaakt van plastic en hout, dus je kunt je voorstellen dat evacueren een hele grote stap is. Alles achterlaten wat je hebt, niet wetende wat je aantreft als je terugkeert. Rood alarm.. en het regenseizoen is nog maar net begonnen….

Hier zie je een filmpje dat ik heb gemaakt toen ik bij deze gemeenschappen was in het industriële hart van Honduras, San Pedro Sula. CASM - de organisatie die daar werkt - houdt de situatie en de mensen goed in de gaten. Echt helemaal alleen zullen ze er dus hopelijk niet voorstaan. Want de overheid… tja… vergeet dat maar.